Ferigoulo
Thymus vulgaris
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Farigoulo, Ferigouleto, Ferìgou-de-sant-Jan, Faligoulo, Badassso.
Noms en français : Thym, Farigoule.
Descripcioun :Vaqui uno planto bèn couneigudo que trachis dins la garrigo.
Usanço :Bèn couneigudo pèr assaboura lou manja de proun de biais. En tisano èi bono pèr la digestioun : "Quand avias fa un gros repas, pèr faire la digestioun, prenias uno bono tasso de tisano de ferigoulo, fasié de bèn" (J. Chauvin, Béumount, in O. Madon, op.cit. p. 160). Tambèn, pèr lucha contro la gripo se prenié uno tisano de flour cade jour. Proche Castelano, à la Baumo, s'acampavo "lou matin dóu jour de sant-Jan" e se boutavo dins lou fiò (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li vièio fasien un fiò e lou sautavon nòu cop (ibid.).
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 10 à 40 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Thymus
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 3 à 4 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mars à jun
Liò : Garrigo
- Tepiero seco
- Roucaio
- Roucas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Estenoumediterrano-Nord-Ouèst
Ref. sc. : Thymus vulgaris L., 1753
Jaisso(-negrejanto)
Lathyrus niger
Fabaceae Leguminosae
Nom en français : Gesse noicissante.
Descripcioun :Aquesto jaisso, coumuno dins lis uba, trachis dins li blachiero e faio de nòsti colo e en basso mountagno. La planto èi bèn drecho emé uno cambo carrado mai pas alado. Li flour soun vióuleto, pièi viron à bluio pèr veni negro coume li dusso un cop maturo.
Usanço :Li racino soun couneigudo pèr sarra li car e faire pissa. S'aprèn qu'es esta trouba d'arbutosido (o arbutino) qu'es un anti-baterian urinàri. L'arbutosido esclargi peréu la pèu (en empachant l'acioun de la tirousinaso).
Port : Grando erbo
Taio : 15 à 90 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lathyrus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : irregulièro
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Blachiero
- Faio
- Pinedo
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurasiatico
Ref. sc. : Lathyrus niger (L.) Bernh., 1800